Categorie: Zens – Spiritualiteit en homeopathie

Soms voel ik me net een bioloog, geoloog of chemicus, als ik samen met mijn patiënten op zoek ga naar het beste homeopathische middel. De hele natuur komt voorbij in de spreekkamer, want bijna alles dat de aarde ons te bieden heeft, is te bewerken tot een homeopathisch geneesmiddel.

Onder aan het briefje aan de huisarts dat ik iedere patiënt meegeef aan het begin van de behandeling staat het als volgt geformuleerd:

“Homeopathische geneesmiddelen worden bereid uit natuurlijke producten, zoals dierlijke stoffen, planten en mineralen. Deze worden sterk verdund en ondergaan een intensieve bewerking (het potentiëren), waarbij de geneeskracht wordt versterkt en de schadelijke werking wordt weggenomen. Uit duizenden homeopathische geneesmiddelen zoekt een homeopathisch arts het middel dat precies past bij de patiënt en de totaliteit van de aanwezige symptomen.”

Hoe lastig is het om een keuze te maken uit alle mogelijke planten, bomen, varens, mossen, chemische verbindingen, mineralen en elementen, slangen, spinnen en bacteriën? Dat ligt er maar net aan hoe je homeopathie wordt toepast. Soms is het heel simpel: de giftige stoffen uit de plant Arnica montana (valkruid) veroorzaken bloeduitstortingen en een beurs, lam gevoel; het homeopathische middel Arnica is daarom de beste keus bij lichamelijk letsel en blauwe plekken.

Homeopathische zelfzorgmiddelen, middelen die vrij verkrijgbaar zijn bij drogist of apotheek, werken ook op deze manier: je combineert een aantal beproefde homeopathische toppers en je hebt een product dat de symptomen verlicht bij bijvoorbeeld hoest, keelpijn, spataderen of overgangsklachten.

Op deze manier toegepast lijken homeopathische geneesmiddelen wel een beetje op reguliere medicijnen: de patiënt heeft bijvoorbeeld hoofdpijn, bij hoofdpijn hoort dat medicijn, de patiënt neemt het medicijn en weg is de pijn. Een kind kan de was doen. Maar, met homeopathie kan meer!

Vroeger, toen de homeopathie nog in de kinderschoenen stond, was er nog weinig bekend over de werking van allerlei stoffen op het menselijk lichaam . Dappere onderzoekers in die tijd namen zelf een kleine hoeveelheid van een giftige stof en beschreven daarna heel precies wat er met hen gebeurde, of ze lieten het door een waarnemer opschrijven als ze zelf te ziek werden. Dat leidde niet alleen tot lichamelijke, maar ook tot geestelijke verschijnselen, zoals bepaalde waanbeelden, of karakterveranderingen. Al deze verschijnselen zijn consciëntieus bewaard gebleven in de zogenoemde Materia Medica-boeken, hèt naslagwerk voor de homeopathische arts.

Tijdens het consult vraag ik daarom veel aan een patiënt, want hoe meer bekend is van het levensverhaal van de patiënt, zijn stemmingen, emoties, angsten, maar ook zijn slaappatroon, dromen, voedingsvoorkeur, temperatuurgevoeligheid, en vele andere kenmerken, des te gerichter kan het juiste homeopathische middel gezocht worden en kan homeopathie veel dieper werken.

Neem bijvoorbeeld die patiënt met ischias, een lastige en buitengewoon pijnlijke aandoening van de heupzenuw. Deze man kon nauwelijks lopen. ‘s Nachts was de pijn erger, vooral als hij op zijn rechterzij lag. Als hij zijn knie optrok naar zijn buik gaf dat wat verlichting. Deze lichamelijke symptomen leidden niet automatisch naar het juiste homeopathische middel. Hij maakte echter op mij een ongeduldige, geïrriteerde indruk: het bleek dat hij ongelooflijk boos was over de manier waarop hij na twintig jaar trouwe dienst uit het bestuur van de voetbalclub was gewipt. Door de lichamelijke en geestelijke verschijnselen te combineren, kwam ik op het middel Colocynthus (gemaakt van de kolokwintpompoen), een middel dat past bij ischias, maar ook bij mensen die diep verontwaardigd zijn na belediging. Colocynthus genas niet alleen zijn ischias, maar hij werd ook rustiger en de woede over wat hem was aangedaan werd minder heftig. Homeopathie kan een echte holistische geneeskunde zijn: het geneest de hele mens.

Zijtekst
Jan Bol (53) is van oorsprong huisarts. Tijdens zijn carrière raakte hij bekend met homeopathie. Steeds vaker vroegen zijn patiënten over deze natuurlijke geneeswijze. Tijdens de opleiding tot homeopathisch arts raakte hij steeds enthousiaster. Sinds 1993 is hij fulltime homeopathisch arts in Groningen. Elke twee maanden in Zens zijn overdenkingen en ervaringen. Hoe lastig is het eigenlijk om een keuze te maken uit die duizenden homeopathische geneesmiddelen? Dat ligt er maar net aan hoe je homeopathie toepast.

Mensen zijn altijd op zoek geweest naar het onbekende, het ongrijpbare: de Heilige graal, God, verre landen, het heelal; we worden onrustig als we er niet alles van weten. Naarmate van de buitenwereld steeds meer bekend is, richt de zoektocht van de mens zich steeds meer op de binnenwereld, zijn innerlijke ik. Wie ben ik en wat is mijn plaats in de wereld om mij heen? Iedereen begreep de trefzekere waarheid achter de lichtironische tekst van “Zoek jezelf”, die door heer Koot en heer Bie van het Simplisties Verbond in mei 1975 naar plaats 8 in de top 40 werd gezongen: “Zoek jezelf broeder, vind jezelf, wees en blijf alleen jezelf” en even verderop in de tekst: “En met make-up van oor tot oor stelt zijn vrouw een ander voor, dus hebben ze nog steeds niet door dat een glimlach beter staat.” Een tijdloos statement en een onweerstaanbaar advies om jezelf te zijn, maar hoe moet dat, als je werkelijke identiteit zo diep verborgen zit dat je geen idee hebt wie je werkelijk bent.

Als je je vanaf je kindertijd hebt aangepast aan de omgeving, je constant hebt gespiegeld aan anderen, je bent gaan gedragen als de anderen, dan kun je ieder contact verliezen met je oorspronkelijke innerlijk, je ontwikkelt een schaduwpersoonlijkheid. Dit levert het beeld op dat in de homeopathie past bij Thuja occidentalis, beter bekend als de conifeer. Deze groenblijvende plant verbergt het hele jaar zijn stam achter een dicht bladerdek en als haag in de achtertuin houdt het de buren uit het zicht. Het homeopathische middel Thuja past bij mensen die er veel energie in steken om een prettig en gezond beeld van zichzelf te laten zien, ze doen er alles aan om hun negatieve zelfbeeld te verdoezelen. Dit betekent wel dat ze het angstige gevoel kunnen krijgen dat ze op elk moment door de mand kunnen vallen (dromen waarin je valt zijn karakteristiek voor Thuja!), dat anderen hen zullen doorzien, terwijl ze ondertussen zelf geen idee hebben wie er zich diep van binnen in henzelf schuilhoudt. Om zichzelf hiertegen te beschermen ontwikkelen ze soms letterlijk een olifantenhuid met veel eelt, vervormde nagels, wratten en andere huidverdikkingen. De wonderbaarlijke kracht van Thuja leerde ik voor het eerst kennen toen ik, nog in de huisartsenpraktijk, net met homeopathie bezig was. Een studente was ten einde raad omdat haar tientallen handwratten jarenlang bestand bleken tegen alle mogelijke ingrepen, van aanstippen tot chirurgisch wegsnijden. Ik gaf haar een paar korrels Thuja (het enige wrattenmiddel dat ik toen kende) en binnen twee weken begonnen de wratten stuk voor stuk te verdwijnen. Indrukwekkend!

Een paar jaar geleden kwam een veertigjarige vrouw met ernstige menstruatieklachten in mijn praktijk . Iedere menstruatie ging gepaard met heftige, pijnlijke buikkrampen, die nauwelijks reageerden op pijnstillers. Hormoonpreparaten hadden niet geholpen en ook mijn homeopathische middelen gaven aanvankelijk nauwelijks verbetering. Door gesprekken met haar werd mij meer en meer duidelijk waar de oorzaak van haar klachten lagen: zij werkte als boekhouder op een advocatenkantoor en op haar eerste werkdag voegde haar nieuwe werkgever haar toe: “Ik heb een hekel aan boekhouders en als je je werk niet goed doet, vlieg je er meteen weer uit.” Na deze veelbelovende start volgden nog vele vergelijkbare incidenten, ook met collega’s. Als reactie hierop ging ze steeds harder werken en wrong zich in allerlei bochten om zich aan te passen aan deze werkomgeving, maar het hielp niets. Wel groeide bij haar het gevoel dat ze zichzelf volkomen aan het verliezen was, en, in haar eigen woorden: je kunt jezelf blijkbaar niet straffeloos wegcijferen.

De eerste reactie op Thuja was prachtig: het gevoel van een wuivende hand over haar buik die de pijn deed wegebben. Al na korte tijd voelde ze zich stukken beter, zowel lichamelijk als mentaal. En het inzicht wat de onderliggende oorzaak was van haar klachten, deed haar besluiten het advocatenkantoor gedag te zeggen.

Zijtekst
Jan Bol (53) is van oorsprong huisarts. Tijdens zijn carrière raakte hij bekend met homeopathie. Steeds vaker vroegen zijn patiënten over deze natuurlijke geneeswijze. Tijdens de opleiding tot homeopathisch arts raakte hij steeds enthousiaster. Sinds 1993 is hij fulltime homeopathisch arts in Groningen. Elke twee maanden in Zens zijn overdenkingen en ervaringen. “Wees en blijf alleen jezelf”, zongen Koot en Bie ooit. Maar wat als je geen helder beeld hebt van wie of wat je bent? Vraag om verduidelijking aan een conifeer!

Is het waar dat toeval niet bestaat? Voor een nuchtere, analytische geest die altijd een verklaring zoekt voor het onverklaarbare is het antwoord niet moeilijk: natuurlijk bestaat toeval. Het open, sensitieve type neemt hier geen genoegen mee: die voelt immers regelmatig dat achter schijnbaar toevallige gebeurtenissen een diepere betekenis schuilgaat. Of het komt door het ouder worden of door mijn homeopathische werk, de laatste jaren lijk ik op te schuiven in de richting van die tweede groep.

Kort geleden pakte ik in een opwelling voor het eerst in 30 jaar de elpee On the Border van de Eagles uit de platenkast. De hoes toont een afbeelding van een roofvogel met een slang in zijn klauwen, een verwijzing naar de vlag van Mexico. Synchroon met de eerste tonen uit de speakers zag ik gefladder voor het raam: een buizerd was net naast ons tuinhek (the borde?) op een merel afgedoken en keek triomfantelijk rond met de prooi in zijn klauwen. Even later vloog hij ermee weg.

Ik hoor veel van dergelijke bijzondere verhalen van mijn patiënten, ze zijn er vaak erg van onder de indruk en meestal zeggen ze dat dergelijke ervaringen hun leven verrijkt. Sommige mensen zijn echter zo gevoelig voor de sferen en emoties van hun omgeving dat ze dag en nacht gebombardeerd worden met de onzichtbare prikkels van buitenaf. Ze hebben echt last van hun open verbinding met de buitenwereld. Het homeopathische middel Phosphorus, gemaakt van het lichtgevende element fosfor, is dan de eerst aangewezen remedie. Fosformensen zijn meevoelend, belangstellend en kunnen zo gevoelig zijn dat ze helderziende gaven ontwikkelen. Door hun warme enthousiasme, hulpvaardigheid en behoefte aan gezelschap maken ze snel vrienden en kunnen ze vlot opgaan in een nieuwe omgeving, inclusief alle zichtbare en onzichtbare prikkels die zich daar bevinden.

Naast lichamelijke klachten kunnen zich ook angsten en fobieën ontwikkelen. In dat opzicht vergelijk ik fosformensen vaak met een schotelantenne: signalen uit de hele wereld moeten voldoende gebufferd en van elkaar gescheiden worden om een goed beeld op te leveren. Als bij een fosfortype dit proces wordt verstoord, raakt hij al gauw overprikkeld. Dit lijdt tot uitputting, letterlijk opgebrand raken, er blijft geen energie over. Als met een homeopathische dosis Phosphorus hun schotelantenne weer goed staat afgesteld, behoren “fosfors” tot de gezelligste, vrolijkste en meest meelevende mensen die we kennen. Nog even terug naar mijn buizerdervaring. Deze had ik in een periode dat er wat problemen waren om het vervoer voor de feestdagen van mijn verstandelijk gehandicapte zus naar de familie goed te regelen. Toen ik onlangs aan een patiënt het resultaat voorlas van een proef met een homeopathisch middel gemaakt van de staartpen van de roodstaartbuizerd, viel ineens alles op zijn plaats. De omschrijving van het gevoel dat na gebruik bij proefpersonen bovenkwam, luidde: “het gevoel dat het verlangen naar spirituele vrijheid wordt beknot door dagelijkse zorgen en verantwoordelijkheden.” “Zoals de zorg voor een invalide familielid”, had een proefpersoon gezegd. Was die buizerd nou toeval, of…?

Zijtekst
Jan Bol (53) is van oorsprong huisarts. Tijdens zijn carrière raakte hij bekend met homeopathie. Steeds vaker vroegen zijn patiënten over deze natuurlijke geneeswijze. Tijdens de opleiding tot homeopathisch arts raakte hij steeds enthousiaster. Sinds 1993 is hij fulltime homeopathisch arts in Groningen. Elke twee maanden in Zens zijn overdenkingen en ervaringen. Na als analytische geest jarenlang te hebben geloofd dat toeval gewoon bestaat, begint hij toch meer en meer te twijfelen. Wat doet die buizerd daar nou elke keer?

Een homeopathisch consult is soms net het oplossen van een cryptogram. Je kunt eindeloos zoeken naar het juiste woord, de opgave blijft maar rondmalen in je hoofd. Vaak is het dan een goed idee om de puzzel een dagje weg te leggen, de volgende dag zie je de oplossing in één keer en kun je niet meer begrijpen waarom je die een dag eerder niet zag. Het zoeken naar de verborgen clou kan voor een homeopathisch arts nogal ingewikkeld zijn.  Het begin van het ochtendspreekuur een paar maanden geleden is daar een typisch voorbeeld van.  Mijn eerste patiënte die dag heeft weinig gemerkt van het homeopathisch middel dat ik haar een maand eerder gaf tegen de steeds vaker optredende hoofdpijnaanvallen die, zegt ze, haar leven behoorlijk beginnen te vergallen.

Vorig jaar besloot ze als herintreder haar oude werk als salesmanager bij een telecombedrijf weer op te pakken. Haar leidinggevenden wilden haar graag terug hebben; ze is ook echt goed in haar werk, vindt ze zelf, maar de combinatie van een drukke baan met het huishouden en het opvoeden van haar twee kinderen valt tegen. Ze denkt dat haar hoofdpijnaanvallen hier mee te maken hebben. Toch mis ik nog die ene verborgen aanwijzing naar het passende homeopathische middel. “Vertel nog eens wat meer over de hoofdpijn”, vraag ik, “iets bijzonders dat ik nog niet weet.” Dan is het ineens raak. Spontaan noemt ze een symptoom waardoor alle puzzelstukjes van haar verhaal in elkaar vallen. “Het is altijd hetzelfde”, zegt ze, “vlak voordat de hoofdpijnaanval begint, voelt mijn hoofd ijskoud aan alsof ik op een winterdag in de vrieskou heb gestaan.”

Meteen zit ik op het puntje van mijn stoel, ik voel dat we hier met een “paragraaf 153 symptoom” te maken hebben, zo genoemd naar het betreffende hoofdstuk in het Organon der Geneeskunst van Samuel Hahnemann. Deze geniale arts en grondlegger van de homeopathie schreef al in 1810 over de “meest opvallende, karakteristieke, merkwaardige en ongewone verschijnselen die naar het juiste homeopathische middel leiden.” Bijna 200 jaar later beschrijft mijn patiënte precies zo’n uniek verschijnsel dat me op het spoor brengt van Menyanthes trifoliata, het waterdrieblad uit de gentiaanfamilie. De puzzel klopt. Planten uit de gentiaanfamilie staan erom bekend dat mensen die moeite hebben met loslaten er baat bij kunnen hebben. En loslaten is precies waar deze patiënte moeite mee heeft. Het middel blijkt een schot in de roos, alsof het een schakelaar heeft omgezet in haar lichaam.  Mijn patiënte is de koning te rijk. Nu vier maanden later heeft ze geen hoofdpijnaanvallen meer gehad en is ze vitaler dan ooit. “En ik heb het middel maar twee keer hoeven innemen!” Homeopathie is een prachtig vak.

Zijtekst
Jan Bol (53) is van oorsprong huisarts.Tijdens zijn carrière ontdekte hij de homeopathie .Steeds vaker vroegen zijn patiënten over deze natuurlijke geneeswijze. Tijdens de opleiding tot homeopathisch arts raakte hij steeds enthousiaster.  Sinds 1993 is hij fulltime homeopathisch arts in Groningen. De helende kracht van homeopathie is voor hem een dagelijkse bron van inspiratie.Deze maand beschrijft hij hoe de migraine van een patiënt als sneeuw voor de zon verdween. En hij verwondert zich wederom over de kracht van de natuur.